MANBEFORO MANBESAKO MAN BERO SUP PAPUA - Manfasramdi
Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

MANBEFORO MANBESAKO MAN BERO SUP PAPUA

 

BURUNG CENDERAWASIH

(Sonin : Kamara Manbesak ro pasibarek 1560 Masehi)

WAKFAWI man ḇenir Manḇesak ke? Manbesak (Mambesak) sine sor kako siḇe Manbefor (Mambefor). Man ine isnai faraw riwek, ipyum fafayaḇa. Wos robaido apap sbukidor man anine sumnis kame. Knam ro wos mnuk inenya kako sumnis isoine manbesak ma manbefor. Sori raryani kukro purai byesi sisak robaido namnis fore, isak ra imnis ori, sonar byena. Ro bepon iwara, mandaman berakero sup amber sya srama ro sup Papua ma myos mkun mawa befanam na fa siseref sewar ma sfor man ansine. Mboi sinan kobansi ro randak kaku befor bepon man sine. 

Kofawi napapyom mansei besun randak kaku ro myos Papua ine fa besewar mano Manbesaki. Komam kada, sarisa faro man anine naser fawar sinan. Pasibarek (saun) 1440-1441 M, Manfarbabyan berakero Venesia ikofenbair man anine. Snon ine snori Niccolo de Conti, ikofen bo dobe, ”Na mkosrow man ine ro Jawa, man ine dakna weminba, bur byena namyarenda ma puraina nakwane”. Kaku beri, roi inera kyur be Manbesak kukro fafisu iyafa sinan sya sfor Manbesak ine nido, na skaruk wemin byesuya samaido man sfor ine isnarem fasau ḇa. Ramnai ido insape sbow faro Marayu sya. Injariso snonkaku Eropa sya sobode Man ine irow ro farsyos monda. 

Mansar John Crawfuld fyas ro syap On The Word Introduced Into The English From The Malay, Polynesian And Chinese Languanges, 1850 ram bebe 182-183, fyas bo dobe, ”Snonkaku Marayu ma Jawa siso befarbabyan (wadwa) kuker snonkaku Eropa sya, ma sikdor mansine [manbesak] ro wos mankun sena be manuk dewata. Mboi roro snonkaku Negro Papua [baido Biak]….sor sibe Manbefor”. Magellan manibob byansi sakuno Manbefor fa sakfasnai nabe Raja Charles-5, Wairek Spanyol ro pasibarek 1522 M. 

Ro pasibarek 1540-an, snonkaku Portugis ma Spanyol sun nabor Man anine be Eropa. Namnis ra snon anskoine: diplomat ma ahli hukum Konrad Peutinger (1465-1547), Julius Caesar Scaliger (1484-1558), Francesco Calzolari (1522-1609), Melchior Weiland (1519-1589). Snon rifyak sine sakkram robaido sakbe koleksi Manḇefor sine kako. Inja, ro pasibarek 1500 isof ro 1900-an, Man sine sbowsi, spamsi, smunsi indokada sibro ro sup Papua ine. 

Ro baboinema, kofawi man ine sori be Cenderawasih, snonsnon ine sun ro wos Sansekerta nairi. Bape fyor ker nayafa ro taun 1500-1800 be bo, snonkaku Marayu sya sor man ine be ”Manuk Dewata” roba wos Indonesia dobe burung Surga (burung Tuhan). Syap Histoire Naturelle, 1798 sfas kako snonsnon ”burong Papua”. Er Byak sya ro beponiwara isof ro baboine sor snonsnon ya Manḇesak robaido Manbefor. 

Post a Comment for "MANBEFORO MANBESAKO MAN BERO SUP PAPUA"